AI Schrijft, maar jij raakt de lezer

Je opent een AI-tool, typt een opdracht, en voilà: een perfect lopende tekst verschijnt binnen seconden op je scherm. Geen spelfout, geen kromme zin. En toch klopt er iets niet.

De tekst is glad en logisch, maar mist dat extra dat je als lezer boeit. Welkom in de wereld van AI-tekstgeneratie: een briljant hulpmiddel dat de juiste woorden kan vinden, maar soms de ziel mist.

Wat doet AI precies met taal?

AI-tekstgeneratie betekent dat je met slimme taaltools zoals ChatGPT, Claude of Gemini automatisch teksten kunt laten schrijven, herschrijven of samenvatten. Je voert een opdracht in en het systeem genereert een tekst die grammaticaal correct en inhoudelijk plausibel is.

De voordelen liggen voor de hand:

• Het werkt razendсnel
• De toon is meestal netjes
• Het geeft structuur aan chaos
• Het overwint de blanco pagina-angst

Of je nu een social media post, nieuwsbrief, artikelstructuur of brainstormtekst nodig hebt – AI helpt je op weg. Maar waar komt die tekst eigenlijk vandaan?

Hoe AI leert schrijven: patronen herkennen, niet begrijpen

Een AI-schrijftool is geen kennisbron, maar een patroonherkenner. Het systeem is getraind op miljarden teksten van internet: Wikipedia, blogs, nieuwsartikelen, boeken en forums. Alles wat openbaar beschikbaar is.

Tijdens die training leert het welke woorden vaak samenkomen, hoe zinnen worden opgebouwd en welke formuleringen bij welke situaties horen. Het model weet dus dat na "Beste klant" vaak "We informeren u graag over" volgt. Of dat "duurzaam energieverbruik" vaker voorkomt dan "milieuvriendelijke stroomconsumptie".

Het cruciale punt: AI begrijpt niet wat het zegt. Het weet wat klinkt alsof het klopt – niet of het daadwerkelijk klopt of de lezer raakt.

Waarom AI-tekst vaak zo braaf aanvoelt

Er is een reden dat veel AI-teksten generiek en clichématig overkomen: de modellen zijn getraind om het meest waarschijnlijke antwoord te geven. De mainstream stijl, zo je wilt.

Vraag je AI om een blog over creativiteit op het werk, dan krijg je vaak zoiets als:

"Creativiteit is een belangrijk onderdeel van innovatie. In een snel veranderende wereld is het essentieel om nieuwe ideeën te ontwikkelen..."

Klopt allemaal. Maar het is ook de veiligste versie van wat je had kunnen zeggen. Er zit geen frictie in, geen karakter, geen onverwachte wending. Geen mens, kortom.

Het Nederlands-Engels dilemma

AI-modellen zoals GPT-4o of Claude zijn vooral getraind op Engelstalige data. Nederlands zit er ook in, maar in veel mindere mate. Daardoor ontstaan er in Nederlandse output typische bijwerkingen:

Engelse zinsstructuur

"Wij helpen bedrijven met het groeien van hun bereik" klinkt goed, zeker als je er (heel) snel over heen leest, maar is een letterlijke vertaling van "help you grow your reach". In goed Nederlands wordt dat: "helpen bedrijven hun bereik te vergroten".

Dit gaat nog verder. Wat Dacht Je Van Titels Die Allemaal Zo Zijn Geschreven? Bij Linkai ergeren we er ons nog al aan.

Valse formaliteit

AI schrijft vaak overbeleefd en afstandelijk. "In de hedendaagse maatschappij is het essentieel om..." kan gewoon worden: "Tegenwoordig is het belangrijk om..."

Letterlijke idioomvertalingen

AI heeft de neiging Engelse clichés over te nemen: "De bal ligt bij jou", "Het is een win-win situatie". Deze uitdrukkingen zijn correct, maar klinken houterig voor ervaren Nederlandse lezers.

Wat AI-tekst mist: de menselijke factor

AI-tekst mist vaak elementen die menselijke schrijvers van nature meebrengen:

Eigenheid

‍AI gebruikt standaardtaal, maar jouw merk of publicatie heeft misschien een uitgesproken toon – scherp, speels, direct of rebels. Die nuance raakt AI makkelijk kwijt.

Context en timing

‍AI weet niet dat er vorige week ophef was over een campagne of dat je doelgroep allergisch is voor bepaalde termen. Het voelt de context niet aan.

Verhaalstructuur

‍AI bouwt zinnen, geen verhalen. Het mist vaak spanningsboog, ritme, ironie of een verrassende twist.

Hoe je AI wél goed inzet als tekstpartner

AI is geen vervanging van creativiteit – het is een creatieve versneller. Met de juiste aanpak krijg je tekst die wél raakt.

Begin met een concrete prompt

In plaats van "Schrijf een blog over thuiswerken" probeer je:

"Schrijf een blog in de stijl van een lifestyle magazine over thuiswerken, voor jonge professionals (25-40) met humor en zelfspot. Maximum 300 woorden."

Hoe concreter jij bent, hoe creatiever de output.

Herschrijf en geef richting

Zie AI-output als een eerste versie. Wat eruit komt is bedoeld om op te bouwen, niet om direct te publiceren. Snoei zinnen, voeg persoonlijkheid toe, maak het van jou.

Hergebruik je eigen toon

Laat AI leren van je eigen stijl. Plak een voorbeeld van je nieuwsbrief of blog in de prompt en zeg: "Schrijf een nieuwe tekst in exact deze stijl, voor onderwerp X."

AI kan verrassend goed stijlen imiteren – mits je ze aanlevert.

Werk in lagen

Gebruik AI niet om van nul naar honderd te gaan, maar werk stapsgewijs:

1. Brainstorm ideeën
2. Laat AI een ruwe structuur maken
3. Vul aan, herschrijf, kort in
4. Gebruik AI voor alternatieve koppen
5. Laat AI controleren op spelling en stijl

Voorbeeld van een goede contentbriefing

Stel je wilt een AI-blog laten schrijven over dakisolatie voor een jong, praktisch ingesteld publiek:

"Schrijf een blogartikel van maximaal 500 woorden over de voordelen van dakisolatie. Doelgroep: Nederlandse huiseigenaren van 30-50 jaar, met interesse in duurzaamheid en kostenbesparing. Schrijf in de stijl van een woonblog: luchtig, concreet, met praktische tips en rekenvoorbeelden. Geen formeel taalgebruik, spreek de lezer direct aan, gebruik tussenkopjes. Sluit af met een aanmoediging om zelf actie te ondernemen."

Dit soort prompts zorgen dat je output veel dichter bij publiceerbaar zit. Maar echt mooie teksten krijg je er nog steeds niet uit op deze manier.

Zou het je verbazen als een groot deel van deze blog ook met AI geschreven is? Waarschijnlijk verwacht je het al een beetje. We zijn ten slotte van Linkai en werken veel met AI. Maar we zijn geen tekstschrijvers. We hebben een standaard prompt die ons helpt de AI-irritaties eruit te filteren.

Vaste prompts brengen je verder

Vaste geteste prompts brengen je veel verder. Daarom gebruiken wij een vaste set instructies. Hieronder enkele stijl- en grammaticavoorbeelden:

Stijl, toon en levendigheid:

Elimineer 'AI-taal' en marketingclichés:

• Specifiek voor de titel: Vermijd de typische, Engelstalige marketingformules zoals Van X naar Y: Hoe Z.... Creëer een subtiele, inhoudelijke en prikkelende Nederlandse titel die past bij een kwaliteitsblad, niet bij een SEO-blog.
• Vermijd 'buzzword'-inflatie: Schrap holle, overdreven superlatieven zoals 'revolutionair', 'baanbrekend', 'ultiem' of 'meesterwerk', tenzij ze écht op hun plaats zijn. Vervang ze door concrete, geloofwaardige beschrijvingen.
• Herschrijf zinnen die robotachtig, clichématig of overdreven formeel klinken en zet passieve constructies om in actieve, directe zinnen.

Grammatica, spelling en interpunctie:

• Zorg voor absolute correctheid: Corrigeer alle fouten in grammatica, spelling en interpunctie.
• Corrigeer 'Engelse' hoofdletters (Title Case): Wees extra alert op het foutieve gebruik van hoofdletters in koppen en tussentitels. Pas de correcte Nederlandse 'sentence case' toe (alleen een hoofdletter aan het begin van de zin en bij eigennamen), en elimineer de Engelse 'Title Case' (Hoofdletters Bijna Bij Elk Woord) volledig.
• Besteed bijzondere aandacht aan het correcte gebruik van diakritische tekens (é, ö, ü, etc.)

Slimme toepassingen in de praktijk

De meest succesvolle toepassingen van AI in media en marketing:

• Redacties gebruiken AI voor samenvattingen, koppenvarianten en herschrijvingen van persberichten
• Marketeers zetten AI in voor SEO-titels, social media posts en campagnebrainstorms
• Brandteams laten AI ideeën genereren in huisstijl of formats
• Adverteerders testen copyvariaties met AI en kiezen de best converterende versie

Jouw stem blijft uniek

AI kan je helpen sneller te schrijven, beter te brainstormen en slimmer te structureren. Maar jouw unieke toon, kennis en gevoel voor context blijven onmisbaar.

Gebruik AI als een creatieve assistent: een turbo op je taal. Laat het zwoegen op de eerste versie, herschrijven in jouw toon en suggesties doen. En geef het daarna dat ene wat geen model kan genereren: jouw menselijkheid.

Jij bepaalt de richting, AI voert uit. En samen schrijf je beter dan ooit.

‍